Lễ cấp sắc (Dao): nghi lễ trưởng thành đầy gian nan và thiêng liêng

Lễ cấp sắc (Dao) là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng bậc nhất, đánh dấu cột mốc trưởng thành của người đàn ông trong cộng đồng. Lễ cấp sắc không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là một quá trình giáo dục về đạo đức, nhân cách và trách nhiệm của một người đàn ông đối với gia đình, dòng họ và cộng đồng. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá ý nghĩa sâu sắc, sự gian nan và nét thiêng liêng của Lễ cấp sắc (Dao).

Lễ cấp sắc (Dao): nghi lễ trưởng thành đầy gian nan và thiêng liêng

A. Nguồn gốc và ý nghĩa sâu sắc của Lễ cấp sắc

Để hiểu trọn vẹn nét đẹp của Lễ cấp sắc (Dao), chúng ta cần tìm hiểu về nguồn gốc của nó. Lễ cấp sắc gắn liền với tín ngưỡng thờ Bàn Vương – vị thủy tổ của người Dao. Theo quan niệm của người Dao, đàn ông nếu chưa trải qua lễ cấp sắc thì chưa được công nhận là người trưởng thành, khi chết đi hồn vẫn bị coi là trẻ con. Lễ cấp sắc được coi là nghi lễ để đặt pháp danh (tên âm) cho người thụ lễ, công nhận họ là con cháu Bàn Vương, được trao quyền làm thầy cúng, được cúng bái tổ tiên và được các vị thần linh phù hộ.

Oản quả vàng dâng LYO-051

Lễ cấp sắc (Dao) mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc về đạo đức và nhân sinh quan. Trong suốt quá trình làm lễ, người thụ lễ phải học thuộc các bài cúng, các điều răn dạy của tổ tiên, 10 điều cấm và 10 điều nguyện. Những giáo huấn này trở thành quy tắc đạo đức sống, giúp người đàn ông rèn luyện tâm tính, sống có trách nhiệm, hiếu thảo với cha mẹ, biết ơn tổ tiên và đoàn kết với cộng đồng.

B. Các cấp độ và nghi thức gian nan

Lễ cấp sắc (Dao) có nhiều cấp độ khác nhau, tùy thuộc vào sự tu luyện và điều kiện kinh tế của gia đình. Các cấp độ phổ biến bao gồm 3 đèn, 7 đèn và 12 đèn.

Cấp sắc 3 đèn: là cấp bậc thấp nhất, dành cho những chàng trai từ 12 đến 16 tuổi trở lên. Sau khi thụ lễ, họ được đặt tên âm và được coi là người đàn ông trưởng thành.

Cấp sắc 7 đèn: là cấp bậc cao hơn, dành cho những người đã có kiến thức sâu hơn về tín ngưỡng, có uy tín trong cộng đồng. Sau lễ, họ được trao quyền làm thầy cúng, được cấp 72 âm binh và có thể hành nghề cúng bái cho dân bản.

Xem thêm tại đây.

Cấp sắc 12 đèn: là cấp bậc cao nhất và khó thực hiện nhất, đòi hỏi sự am hiểu sâu rộng và sự chuẩn bị công phu. Thầy cúng ở bậc này phải biết cúng liên tục trong 7 ngày 7 đêm.

Các nghi thức của Lễ cấp sắc (Dao) rất phức tạp và đòi hỏi sự tập trung cao độ. Một số nghi thức chính bao gồm: Lễ trình diện Ngọc Hoàng, Lễ cấp pháp danh, Lễ cấp âm binh và Lễ đội đèn. Nghi thức “qua cầu” hay “nhảy trên ngũ đài” tượng trưng cho sự vượt qua khó khăn, thử thách để đạt đến sự trưởng thành và giác ngộ.

C. Vai trò của thầy cúng và cộng đồng trong Lễ cấp sắc

Thầy cúng là nhân vật trung tâm, đóng vai trò quan trọng nhất trong Lễ cấp sắc (Dao). Thầy cả (chí chẩu sai) là người trực tiếp truyền dạy kiến thức, thực hiện các nghi lễ và đặt tên âm cho người thụ lễ. Các thầy phụ (dần chái, tình mình…) có nhiệm vụ hỗ trợ thầy cả trong suốt quá trình làm lễ.

Lễ cấp sắc còn là một sự kiện cộng đồng, thể hiện tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau. Gia đình, dòng họ và dân làng cùng nhau chuẩn bị các lễ vật (lợn, gà, rượu, gạo…) và tham gia vào các nghi thức. Sự hiện diện của cộng đồng không chỉ giúp buổi lễ thêm phần trang trọng mà còn là sự công nhận, chứng giám cho sự trưởng thành của một người đàn ông.

Trong thời gian diễn ra lễ, người thụ lễ và các thầy cúng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiêng kỵ, ăn uống và sinh hoạt để đảm bảo sự thiêng liêng của buổi lễ.

D. Lễ cấp sắc: Di sản văn hóa phi vật thể

Với những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh sâu sắc, Lễ cấp sắc (Dao) đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Điều này không chỉ là niềm vinh dự mà còn là trách nhiệm to lớn của chính quyền và người dân trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy lễ hội cho các thế hệ mai sau.

Lễ cấp sắc (Dao) đã trở thành một điểm nhấn văn hóa, thu hút du khách đến với các tỉnh miền núi phía Bắc để khám phá những nét đẹp văn hóa độc đáo của người Dao. Sự tồn tại và phát triển của lễ hội là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một nền văn hóa truyền thống, giao thoa hài hòa với đời sống hiện đại.

Xưởng cung cấp dịch vụ làm oản uy tín, nhanh chóng đẹp mắt tại Hà Nội

Lễ cấp sắc (Dao), với tất cả những gì mà nó đại diện, là một nét đẹp văn hóa bất diệt của người Dao. Từ nguồn gốc gắn liền với tín ngưỡng thờ Bàn Vương, các nghi thức gian nan và thiêng liêng, đến vai trò giáo dục và củng cố cộng đồng, Lễ cấp sắc (Dao) đã trở thành một biểu tượng sống động của sự trưởng thành, ý chí kiên cường và tinh thần dân tộc. Lễ hội là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam, là minh chứng cho sự trường tồn của một nền văn hóa giàu bản sắc.